جمهوری اسلامی ایران با چه ایده‌ای علم و فناوری را پیش می‌برد؟ از‌یک‌سو ظاهر تحولات علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران تفاوت محتوایی ویژه‌ای با روند جهانی تحولات علم و فناوری ندارد؛ ازسوی‌دیگر باورمندان به انقلاب اسلامی، گویی سودا و تمنای نحوه‌ای متمایز از علم و فناوری را در سر دارند؛ این دو چگونه با هم جمع می‌شوند؟ در بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور، می‌توان رگه‌هایی از «ایده پیشرفت علم و فناوری» جمهوری اسلامی ایران را مشاهده کرد. در دیدگاه ایشان، دستیابی به «علومِ تمدن نوین اسلامی» افق علمی موردنظر جمهوری اسلامی ایران است؛ ولی این افق، طیِ سه مرحله قابل تحقق است:
ـ مرحله اول: کاهش و پرکردن فاصله با مرز دانش جهانی؛
ـ مرحله دوم: عبور از مرز دانش جهانی و ایجاد آفرینش‌های نوین علمی؛
ـ مرحله سوم: دستیابی به علومِ تمدن نوین اسلامی.
در این مراحل پیشنهادی، شرط مرجعیت علمی و دستیابی به علوم تمدن نوین اسلامی، اولاً «کاهش فاصله با مرز دانش جهانی» و ثانیاً «عبور از مرز دانش جهانی و ارائه آفرینش‌های نوین علمی» است. گویی بدون مشارکت در دانش جهانی و اشراف و عبور از مرز جهانی دانش، امکان درانداختن طرحی نو از علم و دانش متناسب با تمدن نوین اسلامی وجود ندارد؛ به‌عبارت‌دیگر تحول بنیادین در علم و فناوری ـ که مستلزم بازخوانی و بازسازی بنیادهای علم و فناوری است ـ تنهاوتنها از طریق مشارکت فعال در علم جهانی میسر می‌شود و در استقلال از روند جهانی علم و فناوری نمی‌توان چنین طرحی را در انداخت.
طرح مسئله رهبر معظم انقلاب، می‌تواند تمهید مقدمه‌ای برای شکل‌گیری گفتگوهای جدی در زمینه «نظریه پیشرفت اسلامی‌ـ‌ایرانی علم و فناوری» باشد.
درباره نویسنده
دیدگاهتان را بنویسید